ผีตายทั้งกลม คือผู้หญิงที่เสียชีวิตในขณะคลอดลูก ถือเป็นการตายโหงรูปแบบหนึ่งที่ทิ้งความทุกข์ทรมานให้แก่ดวงวิญญาณเป็นอย่างมาก นางนาคหรือแม่นาคพระโขนงก็ถือเป็นหนึ่งตัวอย่างของผีตายทั้งกลมเช่นกัน
ผีตายทั้งกลมมักจะสำแดงอาการโดยเที่ยวหลอกหลอนคนทั่วไปในรูปแบบต่างๆ เช่น หากมีใครเดินผ่านหน้าบ้านของหญิงตายทั้งกลมในช่วงกลางคืน มักจะได้ยินเสียงเพลงกล่อมเด็กออกมาจากในบ้านอยู่เสมอ หรือบางครั้งอาจจะมีคนมือยืดยาวนั่งไกวเปลเด็กที่ผูกอยู่บนต้นไม้สูงก็เป็นได้
ส่วนที่มาของคำว่า ตายทั้งกลม ถูกสันนิษฐานว่าน่าจะมาจากคำว่า ตายทั้งกม ซึ่ง กม เป็นภาษาเขมรที่แปลว่า ทั้งหมด นอกจากนี้คำว่า กม ในผีตายทั้งกม ยังถือเป็นคำไทยโบราณเก่าแก่ที่มีจารึกเป็นหลักฐานอยู่ในศิลาจารึกสุโขทัยหลักที่หนึ่ง และยังมีปรากฎก็ในหนังสือไตรภูมิพระร่วงด้วย
การตายทั้งกลม จึงหมายถึงการตายทั้งแม่และลูกในเวลาเดียวกันนั่นเอง ดังนั้น ผีตายท้องกลมหรือตายทั้งกลมจำเป็นต้องเป็นเฉพาะเพศหญิงเท่านั้น และจำเป็นต้องเสียชีวิตไปพร้อมกันในช่วงเวลาที่แม่คลอดเด็กออกมาด้วย หากแม่คลอดเด็กออกมาแล้วแม่ตายแต่เด็กรอดหรือเด็กตายแต่แม่รอด ก็จะไม่เรียกว่าผีตายทั้งกลมหรือผีตายทั้งกมแต่จะเรียกว่าเป็นผีอย่างอื่นแทน
สำหรับประวัติของผีตายทั้งกลมจะคล้ายๆกันหมด คือเมื่อหญิงสาวแต่งงานมีครอบครัวไปแล้ว หญิงสาวก็จะตั้งครรภ์แต่ก้จะบังเกิดอุบัติเหตุหรือเหตุการณ์บางอย่าง ที่ทำให้หญิงสาวต้องจบชีวิตลงพร้อมลูกน้อยในครรภ์ สำหรับผีตายทั้งกลมถือเป็นผีที่มีชื่อเสียงโด่งดังไปทั่วประเทศไทย จนบรรดานักเขียนหนังสือและสร้างภาพยนตร์นิยมนำเอาตัวละครของผีตัวนี้ไปแทรกอยู่ใบบทละครหรือภาพยนตร์เสมอ หนึ่งในนั้นก็คือภาพยนตร์เรื่องดังอย่าง แม่นาคหรือย่านาคพระโขนง ซึ่งเป็นที่กล่าวถึงในเรื่องของความน่ากลัวและพิศดารเหนือกว่าหนังผีเรื่องไหนๆ ซึ่งจะขอกล่าวถึงโดยเฉพาะในตอนต่อๆไป
ผีผู้หญิงมีครรภ์ที่เสียชีวิตพร้อมกับลูกที่อยู่ในท้อง มักเป็นผีที่พ่อมดหมอผีนิยมใช้หากินในด้านการทำเสน่ห์หรือทำน้ำมันพราย พ่อมดหมอผีที่เรียนมาทางด้านไสยศาสตร์มนต์ดำ มักจะชอบตามหาผีตายทั้งกลมเพื่อใช้ในการประกอบพิธีทางไสยศาสตร์ของตนเองอยู่เสมอ
การตระเตรียมข้าวของเครื่องใช้ในพิธีจะเริ่มจากการหาลูกศิษย์หรือสมัครพรรคพวกเพื่อช่วยกันขุดศพในป่าช้าขึ้นมาจากหลุม จากนั้นจึงใช้เทียนลนคางผีตายทั้งกลมเพื่อเอาน้ำเหลืองจากศพมาปลุกเสกทำน้ำมันพราย
สรรพคุณของน้ำมันพรายถือเป็นสิ่งที่บุคคลหลายคนโดยเฉพาะผู้ชายอยากมีไว้ในครอบครอง เพราะขนาดเพียงเท่าขวดยานัดถุ์หมอมีก็สามารถใช้การได้เป็นอย่างดีแล้ว หากเมื่อใดที่เจอสาวคนไหนที่ถูกอกถูกใจ แต่สาวคนนั้นไม่ยอมเล่นด้วย ก็ไม่ต้องตามจีบให้เสียเวลา เพียงแค่เหยาะน้ำมันพรายใส่นิ้วสักหนึ่งถึงสองหยด แล้วดีดหรือป้ายให้ถูกตัวสาวผู้นั้น ทันทีที่สาวเจ้าหล่อนโดนน้ำมันพรายเข้าไปก็จะรู้สึกเคลิบเคลิ้มหลงใหลและมีใจเสน่หาตามมาถึง บ้านทันที อย่างไรก็ตาม มีท่านผู้รู้เคยบอกเอาไว้ว่า หากสาวคนไหนถูกดีดน้ำมันพรายก็จะกลายเป็นคนบ้าใบ้เสียสติไปเลยก็มี ฉะนั้น หากใครไม่อยากจะสร้างบาปกรรมให้กับตัวเอง ก็อย่าได้ริลองใช้น้ำมันพรายเพื่อล่อลวงหญิงสาวเลย มากไปกว่านั้น หากญาติของศพทราบว่าศพนั้นถูกขุดหรือทำลาย ก็อาจจะโดนข้อหาร้ายแรงจนต้องติดคุกติดตาราง ซึ่งคงไม่คุ้มกันแน่นอน
ผีตายทั้งกลมมักจะหากินจากเครื่องเซ่นหรืออาหารที่ญาติๆของตนทำบุญถวายและอุทิศส่วนบุญส่วนกุศลไปให้ไม่แตกต่างจากผีธรรมดาทั่วไป แต่ไม่มีแหล่งที่มาไหนที่บอกว่าต้องเอานมกระป๋องไปเซ่นไหวเพื่อเอาไว้เลี้ยงดูลูกด้วยหรือไม่ ผีตายทั้งกลมส่วนใหญ่จะออกไปหลอกหลอนและสร้างความหวาดกลัวให้กับคนที่พบเจอเสียมากกว่า
และเนื่องจากความดุและน่ากลัว ทำให้ผีตายทั้งกลมส่วนใหญ่เป็นที่กล่าวขานกันไปทั่ว แต่ผีตายทั้งกลมก็ยังกลัวพระ และกลัวเครื่องรางของขลังไม่ต่างอะไรกับผีโดยทั่วไป วิธีจัดการกับผีชนิดนี้จึงจำเป็นต้องพึ่งหมอผีหรือพระอาจารย์ผู้มีวิชาอาคมแก่กล้า ถึงจะสามารถปราบผีเหล่านี้ได้
ผีตายทั้งกลมไม่ต้องมีการถ่ายทอดหรือรักษาเผ่าพันธุ์อะไร เพราะแค่เพียงมีหญิงสาวคนใดที่เสียชีวิตขณะตั้งครรภ์ ก็จะกลายเป็นผีตายทั้งกลมไปโดยปริยาย และโดยทั่วไปมักพบว่าผีตายทั้งกลมจะเป็นผีสาวที่อยู่ในวัยเจริญพันธุ์เพราะหากผ่านพ้นวัยนี้ไปแล้ว ก็คงมีโอกาสตั้งท้องหรือมีครรภ์ต่ำกว่าปกติ โอกาสที่จะเสียชีวิตพร้อมกับลูกในท้องจึงไม่ค่อยมีมากสักเท่าไร